Tin mới Tư vấn mua laptop văn phòng Tư vấn mua laptop đồ họa Tư vấn mua laptop gaming Tư vấn máy tính để bàn

Nghẽn cổ chai là gì? Tại sao laptop mạnh vẫn giật lag khi chơi game?

Không ít người dùng gặp tình huống trớ trêu - chiếc laptop của mình sở hữu cấu hình thuộc dạng khủng, CPU đời mới, RAM lớn, card đồ họa rời, nhưng khi chơi các tựa game yêu thích lại liên tục gặp tình trạng giật lag, tụt FPS hoặc phản hồi chậm. Nguyên nhân thường không đến từ phần mềm hay kết nối mạng như nhiều người lầm tưởng, mà rất có thể bạn đang gặp phải một hiện tượng mà trong giới công nghệ gọi là nghẽn cổ chai (bottleneck). Vậy hãy cùng Laptop88 tìm hiểu chi tiết hiện tượng này là gì, tại sao nó lại xảy ra kể cả khi bạn đầu tư một chiếc laptop mạnh mẽ, và làm sao để khắc phục tình trạng giật lag không đáng có này. Cùng theo dõi nhé

Nghẽn cổ chai là gì?

Nghẽn cổ chai (bottleneck) là thuật ngữ dùng để chỉ hiện tượng một thành phần trong hệ thống máy tính bị quá tải, gây hạn chế hiệu suất tổng thể của toàn bộ hệ thống. Dễ hiểu hơn, khi một bộ phận không thể theo kịp tốc độ xử lý của các bộ phận còn lại, thì hiệu năng toàn hệ thống sẽ bị chậm lại tương ứng với thành phần yếu nhất đó, giống như cách cổ chai hẹp làm chậm dòng nước chảy ra dù phần thân chai có chứa rất nhiều.

Một ví dụ điển hình, nếu laptop của bạn có GPU rất mạnh RTX 4060 nhưng CPU chỉ là i5/R5, thì khi chơi game nặng, GPU không thể phát huy hết sức mạnh của mình vì CPU không cung cấp dữ liệu đủ nhanh. Tình trạng này chính là nghẽn cổ chai do CPU.

Tình trạng bottleneck không chỉ xảy ra ở CPU mà còn có thể xuất hiện ở các thành phần khác như RAM, ổ cứng, hoặc thậm chí là bo mạch chủ. Tuy nhiên, trong đa số trường hợp khi chơi game, tình trạng nghẽn cổ chai thường đến từ sự mất cân bằng giữa CPU và GPU.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nghẽn cổ chai

Tình trạng nghẽn cổ chai trên laptop xảy ra khi hiệu năng của các linh kiện không được đồng bộ, khiến một bộ phận nào đó trở thành nút thắt làm chậm toàn bộ hệ thống. Nguyên nhân phổ biến nhất là do sự chênh lệch giữa sức mạnh của CPU và GPU. Khi GPU quá mạnh nhưng CPU lại không đủ khả năng xử lý dữ liệu nhanh chóng, GPU sẽ không phát huy được hết công suất, dẫn đến hiện tượng tụt FPS và trải nghiệm chơi game không như kỳ vọng.

Một nguyên nhân khác đến từ dung lượng và tốc độ RAM. Nếu RAM quá ít hoặc băng thông thấp, hệ thống sẽ liên tục phải truy xuất dữ liệu từ ổ cứng, làm tăng thời gian phản hồi và gây giật lag khi chơi game. Ổ cứng cũng là một nguyên nhân quan trọng. HDD có tốc độ đọc/ghi chậm hơn rất nhiều so với SSD, dẫn đến thời gian tải game lâu, cảnh game bị đứng hình hoặc phản hồi chậm khi chuyển đổi màn chơi. Ngay cả khi CPU và GPU đều mạnh, ổ cứng chậm vẫn có thể làm toàn bộ hệ thống bị bóp nghẹt hiệu năng.

Bên cạnh phần cứng, yếu tố phần mềm cũng góp phần không nhỏ. Những hệ điều hành chưa được tối ưu, driver lỗi thời hoặc xung đột giữa các phần mềm có thể khiến hệ thống hoạt động kém hiệu quả. Trong một số trường hợp, tình trạng nghẽn cổ chai còn đến từ chính hệ thống tản nhiệt kém. Khi laptop bị quá nhiệt, CPU hoặc GPU sẽ tự động giảm xung nhịp để bảo vệ phần cứng, làm hiệu suất suy giảm rõ rệt, đây không hẳn là nghẽn cổ chai theo nghĩa truyền thống, nhưng lại tạo ra ảnh hưởng tương tự đến trải nghiệm sử dụng.

Cuối cùng, lựa chọn game hoặc phần mềm không phù hợp với khả năng tối ưu của phần cứng cũng dễ gây ra hiện tượng lệch pha trong xử lý. Một số tựa game tối ưu kém hoặc yêu cầu phần cứng chuyên biệt (ví dụ: game thiên về CPU hoặc GPU) nếu không được xử lý đúng cách cũng có thể tạo ra cảm giác “máy bị nghẽn” dù cấu hình vẫn ở mức cao.

Tình trạng nghẽn cổ chai trong trải nghiệm chơi game thực tế

Một ví dụ điển hình cho tình trạng nghẽn cổ chai có thể thấy ở mẫu laptop Lenovo Legion Slim 5 2023. Dù được trang bị GPU rời khá mạnh, nhưng nhiều người dùng ghi nhận rằng khi chơi game, CPU thường xuyên hoạt động gần mức tối đa, trong khi GPU lại chỉ sử dụng khoảng 60% công suất. Hệ quả là FPS không cao như mong đợi, dù phần cứng rất mạnh mẽ.

Tuy nhiên, hiện tượng này không xảy ra ở mọi game. Với các tựa game đòi hỏi xử lý CPU nhiều như Valorant, Liên Minh Huyền Thoại hay CSGO, việc CPU quá tải là điều dễ hiểu. Ngược lại, với các game đồ họa nặng như các tựa AAA, GPU mới là yếu tố được sử dụng tối đa. Trong một số trường hợp, ngay cả khi sử dụng CPU tầm trung như Core i3 đi cùng card RTX 3070, máy vẫn chơi mượt nếu game chủ yếu ăn GPU.

Tình trạng nghẽn cổ chai cũng có thể xảy ra ở các tác vụ làm việc nặng. Ví dụ, khi chỉnh sửa video và thêm hiệu ứng, CPU sẽ làm việc chính. Còn khi render, người dùng có thể chọn sử dụng CPU hoặc GPU tùy phần mềm. Với các phần mềm 3D, CPU thường xử lý mô hình còn GPU chịu trách nhiệm hiển thị. Như vậy, mỗi tác vụ sẽ tạo ra mức độ “gánh” linh kiện khác nhau.

Tổng kết lại thì, để đánh giá một hệ thống có bị nghẽn cổ chai hay không, cần xét đến tác vụ sử dụng, không thể chỉ nhìn vào thông số linh kiện. Các hãng sản xuất cũng đã cân nhắc kỹ khi kết hợp CPU và GPU trong từng mẫu máy. Một số dòng ultrabook sẽ tập trung vào CPU, còn dòng gaming sẽ đảm bảo CPU và GPU đồng đều để phù hợp với nhu cầu chơi game nặng. Nếu bạn còn thắc mắc nào khác về tình trạng này, thì hãy liên hệ ngay với Laptop88 để được hỗ trợ nhé!!!

Xem thêm: